PARRY, JOHN ('Bardd Alaw'; 1776-1851), cerddor

Enw: John Parry
Ffugenw: Bardd Alaw
Dyddiad geni: 1776
Dyddiad marw: 1851
Plentyn: John Orlando Parry
Rhiant: Thomas Parry
Rhyw: Gwryw
Galwedigaeth: cerddor
Maes gweithgaredd: Cerddoriaeth; Perfformio
Awdur: Robert David Griffith

Ganwyd yn Ninbych, 18 Chwefror 1776, mab Thomas Parry, saer maen, o bentref Aberwheeler, tua chwe milltir o Ddinbych. Cafodd ei wersi cerddorol cyntaf gan gerddor a ddysgai rai i ddawnsio, ac a ddysgodd y clarinet iddo; canai John Parry yr offeryn hwnnw yn yr eglwys. Yn 1793 ymunodd â seindorf cartreflu sir Ddinbych, ac yn 1797 penodwyd ef yn arweinydd iddi. Yn 1807 ymsefydlodd yn Llundain; galwyd am ei wasanaeth i ganu'r offerynnau chwyth mewn cyngherddau, a dechreuodd yntau gyfansoddi iddynt. Yn 1809 cyhoeddodd ganeuon a darnau eraill, a chafodd wahoddiad i gyfansoddi cerddoriaeth i'r Vauxhall Gardens, ac ef a drefnai y rhan gerddorol am flynyddoedd. Yn 1804 dug allan The Ancient Britons Martial Music, ac yn 1807 gasgliad arall o'r darnau wedi eu trefnu i'r delyn neu'r piano, ffliwt, a sielo. Ysgrifennodd amryw erthyglau i'r Cambro-Briton ar alawon Cymreig, 1819-22. Yn 1820 penodwyd ef i drefnu rhan gerddorol eisteddfod Powys, ac yno'r urddwyd ef yn 'Bardd Alaw.' Yn 1821 dug allan gasgliad o Alawon Cymreig gyda geiriau Saesneg o waith Mrs. Hemans, a dwy opera - chwaraewyd un ohonynt am 25 o nosweithiau, a daeth hynny ag ef i sylw fel cyfansoddwr. Bu'n arweinydd cerddorol a beirniad yn eisteddfodau Aberhonddu (1822-6), Biwmares (1832), Caerdydd (1834), y Fenni (1836-48). Yn 1820 sefydlodd Gymdeithas y Canorion er meithrin canu gyda'r delyn, a cheir traethawd ar y delyn ganddo yn Y Cymmrodor. Golygodd y tonau i Seren Gomer am flynyddoedd. Cyfansoddodd lawer o gerddoriaeth. Bu farw yn Llundain, 8 Ebrill 1851.

JOHN ORLANDO PARRY (1810 - 1879), cerddor

Mab John Parry, ganwyd 3 Ionawr 1810. Dysgwyd ef i ganu'r delyn gan Boscha, ac yn 15 oed daeth allan yn delynor cyhoeddus. Yr oedd yn chwaraeydd medrus ar y piano hefyd, ac yn 21 oed ymddangosodd fel datganwr (bariton). Yr oedd hefyd yn arlunydd da. Yn 1836 rhoddwyd budd-gyngerdd iddo o dan nawdd Cymdeithas y Cymmrodorion, a chymerai prif gantorion Llundain ran ynddo. Wedi hyn trodd i ganu caneuon ysgafn. Cofir amdano fel cyfansoddwr y ddeuawd, 'Flow gently, Deva,' a fu mor boblogaidd yng Nghymru. Yn 1840 cyfansoddodd chwareugerdd 'Wanted, a Governess,' ac amryw ganeuon. Oherwydd afiechyd gadawodd y llwyfan yn 1853, ac apwyntiwyd ef yn organydd eglwys S. Jude, Southsea. Yn 1860 ymunodd â chwmni cyngerdd Mr. a Mrs. German Reed, ond oherwydd afiechyd ymneilltuodd yn 1869. Bu farw yn East Nousley, Surrey, ar 20 Chwefror 1879. Y mae llawer o ddefnyddiau ynglŷn â'i waith fel cerddor ac arlunydd yn y Llyfrgell Genedlaethol, gweler y manylion yn N.L.W. Handlist of MSS., i, ii, iii, lle disgrifir NLW MS 4925A , NLW MS 4926C , NLW MS 4927A , NLW MS 4928A , NLW MS 4929A , NLW MS 4930A , NLW MS 4931C , NLW MS 8286E , NLW MS 8287D , NLW MS 8288D , NLW MS 8289D , NLW MS 8290E , NLW MS 8291D , NLW MS 8292C , NLW MS 8293D , and NLW MS 10070C .

Awdur

Ffynonellau

Dyddiad cyhoeddi: 1953

Hawlfraint Erthygl: http://rightsstatements.org/page/InC-RUU/1.0/

Mae'r Bywgraffiadur Cymreig yn cael ei ddarparu gan Lyfrgell Genedlaethol Cymru a Chanolfan Uwchefrydiau Cymreig a Cheltaidd Prifysgol Cymru. Mae ar gael am ddim ac nid yw'n derbyn cymorth grant. Byddai cyfraniad ariannol yn ein helpu i gynnal a gwella'r wefan er mwyn i ni fedru parhau i gydnabod Cymry sydd wedi gwneud cyfraniad nodedig i fywyd yng Nghymru a thu hwnt.

Ewch i'n tudalen codi arian am ragor o wybodaeth.