ROBERTS, THOMAS FRANCIS (1860 - 1919), prifathro Coleg y Brifysgol, Aberystwyth

Ganwyd yn Aberdyfi 25 Medi 1860, mab hynaf Thomas Roberts, sersiant yn yr heddlu ac Anne ei wraig. Cafodd ei addysg yn Nhywyn ac yng Ngholeg Prifysgol Cymru, Aberystwyth, ac yn 1879 enillodd ysgoloriaeth i Goleg S. Ioan, Rhydychen. Cafodd anrhydedd yn y dosbarth cyntaf yn yr arholiad cyntaf (1881) a'r ail (1883) yn y clasuron, a graddio yn 1883. Ar derfyn ei dymor yn Rhydychen penodwyd ef yn athro Groeg yng Ngholeg Prifathrofaol Deheudir Cymru a Mynwy, Caerdydd. Bu yno am wyth mlynedd, ond yn 1891 dychwelodd i'w hen goleg yn Aberystwyth yn brifathro ac yn olynydd i T. C. Edwards. Daliodd y swydd hyd ei farw yn Westcliff, 4 Awst 1919, a chladdwyd ym mynwent Aberystwyth. Cymerth ran amlwg yn natblygiad cynnar Prifysgol Cymru a chyfundrefn ysgolion canolradd; a bu'n annwyl gan genedlaethau o fyfyrwyr a chydweithwyr oherwydd ei ysgolheictod, ei ledneisrwydd, a'i foneddigeiddrwydd. Ychydig a ysgrifennodd, eithr ymhlith ei gynhyrchion ceir rhagymadrodd i ddau gyfieithiad Cymraeg o ddrama Euripides, Alcestis, 1887. Priododd, 1893, Mary Elizabeth, merch Robert Davies o Gaerdydd; bu hi a'u mab fyw ar ei ôl.

Awdur

• Thomas Iorwerth Ellis, (1899 - 1970)

Ffynonellau

• Who was who?, 1916-28
• gwybodaeth bersonol

Dolenni Ychwanegol

• VIAF: 68705229
• Wikidata: Q7789785

Dyddiad cyhoeddi: 1953

Hawlfraint Erthygl: http://rightsstatements.org/page/InC/1.0/