GRIFFITHS, EZER (1888 - 1962), ffisegydd

Ganwyd yn Aberdâr, Morgannwg, yn un o naw plentyn a'r hynaf o chwe mab Abraham Lincoln Griffiths a'i wraig Anne, 28 Tachwedd 1888. Addysgwyd ef yn ysgol uwchradd Aberdâr, a Choleg Prifysgol Deheudir Cymru, Caerdydd, lle y graddiodd yn B.Sc. gyda dosbarth cyntaf mewn ffiseg ac ennill ysgoloriaeth ymchwil ac yn ddiweddarach gymrodoriaeth Prifysgol Cymru a gradd D.Sc. Yn 1915 ymunodd â'r National Physical Laboratory yn Teddington lle y treuliodd weddill ei oes yn ymgodymu â phroblemau gwres. Daeth yn un o'r prif awdurdodau ar ynysiad gwres, anweddiad, a materion cysylltiol a fu'n gyfraniad gwerthfawr i fyd diwydiant. Yn 1923 yr oedd yn un o dîm a ddanfonwyd i Awstralia i astudio problem cludo afalau drwy wres y trofannau i Brydain. Saith mlynedd yn ddiweddarach aeth i Seland Newydd i ddelio â phroblemau allforio cig oen i'r wlad hon. Bu hefyd yn astudio problemau ynglŷn â'r cymylau tarth a ffurfir yn sgîl awyrennau, a bu'n ymchwilio i'r ffyrdd gorau i addasu tanciau at wasanaeth yng ngwres anialwch Libya yn ystod Rhyfel Byd II. Dyfarnwyd medal Moulton iddo ef ac R.W. Powell am eu cywaith ar anweddiad dŵr oddi ar arwynebau. Etholwyd ef yn F.R.S. yn 1926 a chafodd yr O.B.E. yn 1950. Ymddeolodd o'i swydd fel Prif Swyddog Gwyddonol hynaf adran ffiseg y Labordy Ffisegol Cenedlaethol yn 1953.

Bu farw yn ddibriod yn Teddington, 14 Chwefror 1962. Cyhoeddodd lyfrau - Methods of measuring temperatures (1918, ail arg. 1925, 3ydd arg. 1947), Pyrometers (1926), a Refrigeration principles and practice (1951) - a llu o bapurau technegol yn ei faes.

Brodyr iddo oedd Edgar A. Griffiths, ffisegydd i lywodraeth De Affrig, Jenkin Arthur Griffiths, gol. Colliery Guardian, a Roosevelt Griffiths, darlithydd mewn meteleg, Coleg y Brifysgol, Abertawe.

Awdur

• Evan David Jones, (1903 - 1987)

Ffynonellau

• Biographical Memoirs of Fellows of the Royal Society, 8
• Who's who in Wales, (1937)
• Oxford Dictionary of National Biography 1961-70, 459-60

Darllen Pellach

• Aberdare Boys Grammar School: Ezer Griffiths, OBE, DSc, FRS
• Erthygl Wicipedia: Ezer Griffiths

Dolenni Ychwanegol

• VIAF: 111744445
• Wikidata: Q5423242

Dyddiad cyhoeddi: 1997

Hawlfraint Erthygl: http://rightsstatements.org/page/InC/1.0/