MYRDDIN-EVANS
,
Syr
GUILDHAUME
(
1894
-
1964
),
gwas sifil
;
g.
17 Rhag. 1894
, yn ail fab i
Thomas Towy
Evans
,
gweinidog (B)
ym
Mlaenau Gwent
,
Abertyleri, Myn.
, a
Mary
(g.
James
)
ei wraig. Addysgwyd ef yn
ysgol elfennol Cwmtyleri
, ysgol y sir,
Abertyleri
,
Coleg Llanymddyfri
, a
Christ Church
,
Rhydychen
, lle graddiodd gydag anrhydedd Dosbarth I mewn Mathemateg. Gwasanaethodd fel
is-gapten
gyda'r
South Wales Borderers
yn
Ffrainc
a
Fflandrys
yn ystod
Rhyfel Byd I
a chafodd ei niweidio'n ddrwg. Bu'n
aelod o ysgrifenyddiaeth bersonol
Lloyd George
yn
Downing Street
yn
1917
ac yn
ysgrifennydd cynorthwyol i gabinet y rhyfel
yn
1919
. Daliodd nifer o swyddi allweddol o fewn y
Trysorlys
rhwng 1920 ac 1929
pan benodwyd ef i'r
Weinyddiaeth Lafur
. Yn
1938
dewiswyd ef yn
brif ysgrifennydd preifat
yn y
Weinyddiaeth Lafur
. Ef oedd
pennaeth
y
Production Executive Secretariat
o fewn
swyddfeydd cabinet y rhyfel
yn
1941
ac yn
ymgynghorydd
i
Gomisiwn Gweithlu Rhyfel llywodraeth Taleithiau Unedig America
yn
1942
. Bu hefyd yn
ymgynghorydd
i
lywodraeth Canada
. Dychwelodd i'r
Weinyddiaeth Lafur
a'r
Gwasanaeth Gwladol
fel
is-ysgrifennydd
yn
1942
a
dirprwy ysgrifennydd
yn
1945
. Ef oedd
cynrychiolydd llywodraeth Prydain Fawr
ar
gorff llywodraethol y Swyddfa Lafur Ryngwladol
rhwng 1945 ac 1959
a bu'n
gadeirydd
arni dair gwaith. Yr oedd yn
brif ymgynghorwr ar lafur rhyngwladol i'r llywodraeth
rhwng
1955
ac
1959
pan ymddeolodd. Bu'n
gadeirydd
ar
Gomisiwn Llywodraeth Leol yng Nghymru
yn
1959
, a phrofodd ei hun yn boblogaidd a chyfeillgar ac eto'n effeithiol. Ymddangosodd adroddiad y comisiwn yn
1963
.
Yr oedd yn
aelod o gyngor
Undeb Bedyddwyr Prydain Fawr ac Iwerddon
o
1943
, a gwasanaethodd hefyd fel
ysgrifennydd capel y Bedyddwyr
yn
Bloomsbury
,
Llundain
. Ef oedd
cyd-awdur
y gyfrol
The employment exchange of Great Britain
(
1934
). Derbyniodd y
C.B.
yn
1945
a'r
K.C.M.G.
yn
1947
.
Pr. yn
1919
Elizabeth
(a fu f. yn
1981
), merch
Owen
Watkins
,
Sarn, Caern.
(Bu
Watkins
hefyd yn
aelod o ysgrifenyddiaeth bersonol
Lloyd George
yn ystod
Rhyfel Byd I
). Bu iddynt ddau fab. Bu f.
15 Chwef. 1964
yn ei gartref
6 Chester Place
,
Regent's Park
,
Llundain
.
Ffynonellau:
-
Who was who?
;
-
Oxford Dictionary of National
Biography
;
-
The Times
,
17 a 24 Chwef. 1964
;
-
Western Mail
,
17 Chwef. 1964
;
-
Mynegai Bywgraffyddol W. W. Price
(yn
Llyfrgell Genedlaethol Cymru a Llyfrgell Gyhoeddus Aberdâr)
.
Awdur:
Dr John Graham Jones, Aberystwyth
